Goedemorgen, VEEL ZORGEN OM ONS 'GELDSTELSEL' VREES VOOR ZEEPBELLEN EN EEN NIEUWE CRISIS. Niet alleen in Nederland en Europa zal dit spelen maar ook in veel andere landen ter wereld. Overigens ook hier weer in boek Van Homo sapiens naar homo galacticus komt dut ook aan bod, gelezen en voorspellend over monetair, onhoudbaar op termijn en 'afbouwen', ombouwen naar andere systemen en LOONNIVELLERING is een 'must' voor de wereldvrede zelfs, lees zelf verder in het boek, hoe het plan voor loonnivellering b.v. en een einde makend aan deze grote wereldwijde onderlinge discriminatie pur sang.
Zie en lees verder art. van NOS-NIEUWS Twitter (bron)
'Evenwicht geldstelsel verstoord, vrees voor zeepbellen en nieuwe crisis'
DONDERDAG, 16:30
Slechts 7 procent van al het geld is contant, de rest is giraal NOS
Het evenwicht in ons geldstelsel is verstoord. Zo zijn er te weinig remmen op het verstrekken van leningen en grote commerciële banken zijn te dominant. Dat concludeert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in een onderzoek. Mede daardoor kunnen volgens de Raad makkelijker zeepbellen of een nieuwe crisis ontstaan.
Minister Hoekstra van Financiën vroeg de Raad naar aanleiding van het burgerinitiatief 'Ons Geld' om het geldstelsel te onderzoeken. De conclusies liegen er niet om.
In het bijna 300 pagina's tellende rapport beschrijft de WRR hoe de rol van de overheid de afgelopen decennia kleiner werd en de drie grote banken steeds meer op de voorgrond traden. ING, Rabobank en ABN Amro zijn 'too big to fail' en hebben het overgrote deel van onze schulden op hun balans staan.
Het aandeel van de drie grootste banken in de totale balansomvang van de Nederlandse banken is tussen 2006 en 2016 gestegen van 71 naar 75 procent. Er is te veel ruimte voor bedrijven en burgers om schulden aan te gaan en tussen de banken is er te weinig concurrentie.
Adviesraden
Een van de aanbevelingen van de WRR is om hier iets aan te doen door het mogelijk maken van een publieke spaarbank, als concurrent van de grote banken. Ook zouden burgers meer te zeggen moeten krijgen over het bestuur van banken, via bijvoorbeeld maatschappelijke adviesraden.
"Je zou bijvoorbeeld kunnen kijken naar de gezondheidszorg, waar ziekenhuizen en verzekeraars dergelijke raden hebben", zegt Josta de Hoog van de WRR. "Die raden zorgen ervoor dat maatschappelijke zorgen en afwegingen worden meegenomen bij het nemen van beleidsbeslissingen."
Schulden
Dat mensen en bedrijven nu meer schulden hebben komt doordat geld steeds vaker virtueel is, in plaats van contant. Ook zijn er minder regels om schulden tegen te gaan en zijn een paar grote banken dus te dominant in het geldstelsel geworden. Op die manier groeide de totale hypotheekschuld en groeiden de schulden die bedrijven hebben.
Bankleningen in omloop percentage BBPNOS / BRON: SCHULARICK & TAYLOR
Ook ten opzichte van andere landen heeft Nederland een relatief grote schuldenberg.
Private schulden als percentage van het nationaal inkomenNOS / BRON: BIS TOTAL CREDIT STATISTICS
Hoewel er veel bezittingen (zoals huizen en gespaard pensioenvermogen) tegenover de hoeveelheid schuld staan, leidt schuldenlast toch tot meer instabiliteit in het financiële systeem. Bij veel schulden duurt het herstel na een crisis langer en een hoge schuldenlast beïnvloedt de economische groei.
Te grote beperkingen schadelijk
De WRR pleit niet voor een totale verandering van het huidige systeem en benadrukt dat geld en schuld hard nodig zijn voor de samenleving. Zo kunnen te strenge regels en te grote beperkingen juist schadelijk zijn voor de economie. Wel staan we volgens de Raad nu op een punt dat we zijn doorgeschoten in dat ruime beleid. Daarom pleit de WRR vooral voor een betere balans.
Om die te bereiken zou ook iets gedaan moeten worden aan het verstoorde evenwicht tussen de publieke en private belangen. Nu kan de financiële sector veel geld verdienen tijdens periodes van groei, maar moet de samenleving bloeden als het misgaat met ons financiële stelsel. Door een publieke concurrent van de banken, meer regels en meer inspraak van burgers zou die balans hersteld moeten worden.
Aanbevelingen
Schuld aanpakken
- fiscaal schulden minder stimuleren
- beleid aanpassen waar dat schuld in de hand werkt, bijvoorbeeld bij de pensioen- en woningmarkt
- risico's niet alleen bij de schuldenaar leggen
Banken aanpakken
- overheidsbank of andere vorm van publieke spaarbank creëren. Ook centrale bank waar burgers geld kunnen stallen moet worden onderzocht
- systeemrisico's van grote banken belasten of hogere kapitaaleisen stellen
- diversiteit stimuleren door minder zware eisen te stellen aan kleinere banken
- maatschappelijke adviesraden bij banken instellen, burgers een grotere stem geven in het toezicht
Voorbereid zijn
- scenario's maken om crises sneller te herkennen en op te lossen
Hoe drie banken steeds belangrijker werden in ons geldstelsel
De aanleiding voor het onderzoek was het burgerinitiatief 'Ons Geld'. In 2015 haalden theatergezelschap De Verleiders, econoom Ad Broere en de stichting Ons Geld 120.000 handtekeningen op.
Ons Geld wil het geldstelsel radicaal omvormen. De geldschepping zou voortaan niet meer in handen moeten zijn van commerciële banken, maar van een centrale, publieke bank. De stichting hoopt dat dat leidt tot een nuttiger maatschappelijke besteding van de winst, minder risico's en minder particuliere schulden.
Het concept is gebaseerd op een idee dat in de jaren 30 aan een universiteit in de VS ontstond en ook in andere landen bediscussieerd wordt. Zo konden de inwoners van Zwitserland in een referendum stemmen over een soortgelijk plan. In dat voorstel stond dat alleen de centrale bank van Zwitserland nog geld zou mogen scheppen. Het plan werd massaal weggestemd: 76 procent was tegen, 24 procent voor.
Niet op eigen houtje
In Nederland vroeg de Tweede Kamer na het burgerinitiatief om dit onderzoek van de WRR naar het geldstelsel. De WRR komt nu tot de conclusie dat zo'n radicale ingreep ingewikkeld is in de internationale context van het huidige stelsel. Een land kan dit niet op eigen houtje beslissen zonder zichzelf te schaden.
Ook waarschuwt de Raad dat grote stelselwijzigingen onvoorziene ingrijpende gevolgen kunnen hebben en dat een nieuw publiek systeem niet per definitie beter functioneert. De adviezen waar de Raad nu mee komt zijn gaan dus veel minder ver dan de voorstellen van de initiatiefnemers.
Geldcreatie en risico's
Slechts 7 procent van ons geld bestaat uit contant geld: munten en biljetten. De rest bestaat alleen virtueel, als cijfers in computers: de banktegoeden. Dat is dus 93 procent van het geld.
Dit aandeel virtueel geld is in tientallen jaren enorm gegroeid. Vlak na de Tweede Wereldoorlog was nog bijna de helft van het geld in omloop contant geld.
Creatie
Nieuw geld wordt gecreëerd door banken, als we een lening aangaan. Neem het voorbeeld van een hypotheek. We nemen een hypotheek bij een bank. De bank zet het geld op onze rekening. Daarmee is het geld geschapen.
Voor de bank is dit vervolgens een bezit dat uitstaat. Voor ons is het een tegoed dat we kunnen opnemen of overmaken en waar we rente over betalen. Bij het aflossen van een lening verdwijnt het geld weer.
Vertrouwen
41 procent van de Nederlanders heeft vertrouwen in de stabiliteit van het Nederlandse financiële systeem. Opvallend is dat het vertrouwen in banken onder hoogopgeleiden lager is dan onder laagopgeleiden.
Bij andere instituties, zoals rechters, de pers en de Tweede Kamer is dat juist andersom. Uit eerder onderzoek bleek ook dat economen minder vertrouwen hebben in het financiële systeem dan het Nederlandse publiek.
Deel dit artikel: